Dergimizin önceki sayılarında endüstriyel reklamcılık sektöründe en çok gündeme getirilen sorunların başında gelen haksız rekabet konusunu ele almıştık. Haksız rekabetle yakından ilgili bir konu ise şirket ortaklarının, ortak oldukları şirkete karşı rekabette bulunmaları. Gerek sektörümüzde gerekse de diğer sektörlerde bu tip durumlar görülebiliyor ve tatsızlıklara yol açabiliyor. Peki, hukuk bu konuda ne diyor? Sessiz kalarak ortakların şirketleriyle rekabet edebilmesinin önünü mü açıyor, yoksa belirli kısıtlamalar getiriyor mu? Sorunun cevabı ikincisi. Ancak kurallar şirket tipine göre değişiklik gösteriyor. Gelin bu kuralları en çok görülen iki şirket tipi olan limited ve anonim şirketler için ayrı ayrı inceleyelim.

Limited Şirketler:Sıkı Rejim

Limited şirketler sermaye şirketleri arasında. Yani ortakların sorumluluğu – kanunla düzenlenen istisnalar hariç – sermayeleri ile sınırlı. Aynen anonim şirketlerdeki gibi. Ancak limited şirketlerle ortakları arasında ilişki yine de anonim şirketlere göre daha sıkı. Rekabet yasakları açısından da durum böyle. Türk Ticaret Kanunu’nun limited şirketlere ilişkin olan 613’üncü maddesinin başlığı “Bağlılık yükümlülüğü ve rekabet yasağı”. Maddenin ikinci fıkrasına göre: Ortaklar, şirketin çıkarlarını zedeleyebilecek davranışlarda bulunamazlar. Özellikle, kendilerine özel bir menfaat sağlayan ve şirketin amacına zarar veren işlemler yapamazlar. Şirket sözleşmesiyle, ortakların, şirketle rekabet eden işlem ve davranışlardan kaçınmak zorunda oldukları öngörülebilir. Buna göre limited şirket ortaklarının şirketin çıkarlarına aykırı hareket etmesi mümkün değil. İstisnası, şirketle rekabet etmek. İstisnanın istisnası, bunun esas sözleşmede yasaklanmış olması. 613’üncü maddenin dördüncü fıkrası ise diğer ortakların onay vermesi ile böyle bir rekabet yasağının dahi kaldırılabileceğini düzenliyor. Bu mu sıkı rejim, dediğinizi duyar gibiyim… Ancak esas sözleşmeyle şirketin yüzde birine dahi sahip olsa tüm ortaklarına rekabet yasağı getirilmesi önemli bir imkan. Hele de limited şirketlerde pay devirlerinin de sınırlamalara tabi tutulabileceği dikkate alınırsa. Unutmadan ekleyelim, Türk Ticaret Kanunu’nun 626’ncı maddesi limited şirket müdürlerine, yani imza yetkililerine ilişkin olarak farklı kurallar öngörüyor: Şirket sözleşmesinde aksiöngörülmemiş veya diğer tüm ortaklar yazılı olarak izin vermemişse, müdürler şirketle rekabet oluşturan bir faaliyette bulunamazlar. Yani ortaklar için rekabet yasağının, müdürler için ise rekabet serbestisinin esas sözleşmede öngörülmesi gerekiyor. Uygulamada limited şirket müdürleri genelde ortaklardan oluştuğundan 626’ncı maddenin 613’e göre daha önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Anonim Şirketler: Adı Üstünde

Ne demek anonim şirket: Pay devirlerinin ancak önemli nedenlerle ve kısmen sınırlanabildiği, ilke olarak herkesin pay satın alarak ortak olabileceği şirket demek. Halka açık ortaklıkların tamamı da anonim şirket. Hal böyle olunca, böyle bir yapıda rekabet yasakları da sıkı bir rejime tabi değil. Hatta herhangi bir rejime tabi değil! Anonim şirket ortaklarının, şirketle rekabeti tamamen serbest. Ancak ortakların aynı zamanda yönetim kurulu üyesi olması halinde – icracı olmasalar dahi – Türk Ticaret Kanunu’nun 396’ncı maddesi devreye giriyor. Buna göre: Yönetim kurulu üyelerinden biri, genel kurulun iznini almaksızın, şirketin işletme konusuna giren ticari iş türünden bir işlemi kendi veya başkası hesabına yapamayacağı gibi, aynı tür ticari işlerle uğraşan bir şirkete sorumluluğu sınırsız ortak sıfatıyla da giremez. Bu hükme aykırı harekette bulunan yönetim kurulu üyelerinden şirket tazminat istemekte veya tazminat yerine yapılan işlemi şirket adına yapılmış saymakta ve üçüncü kişiler hesabına yapılan sözleşmelerden doğan menfaatlerin şirkete ait olduğunu dava etmekte serbesttir. Söz konusu taleplerin ticari işlemlerin yapıldığı veya yönetim kurulu üyesinin diğer bir şirkete girdiğinin öğrenilmesinden itibaren üç ay ve her halükarda bu işlemlerin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içerisinde yapılması gerekiyor. Ayrıca eklemek gerekirse bu hükümler şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyeleri için de geçerli. Aman Karıştırmayalım! Gerek limited gerekse de anonim şirketlerde şirket ortağının şirketle rekabet içinde bulunması ayrı şey, haksız rekabette bulunması ayrı. Rekabet yasağına tabi olmayan ortakların da haksız rekabetten kaçınmaları gerekiyor. Dergimizin gelecek sayısında çalışanlara ilişkin rekabet yasaklarını ele alacağız ve konuyu tüm yönleriyle kapsamış olacağız.

Açıkhavada Haberler / Temmuz 2019